[Nettime-nl] DNW nieuwsbrief, nr 9: ondernemen tegen armoede

[dnw@vpro.nl]

== Dit is de onregelmatig verzonden elektronische nieuwsbrief ==
== van de redactie van het VPRO televisieprogramma DNW. ==

=================
deze week: 
- over geld en ondernemen, over Fortuyn en Bush
- onze uitzending van a.s. maandag heet "Ontwikkelingszaken" en is 
te zien om 20.35 uur, op Net3
==================

Op 25 oktober j.l. schreef Het Parool dat de verkoop van de 
politiek ook in Nederland is begonnen. "De VVD en Leefbaar 
Nederland zijn bereid extra spelers toe te laten op het politieke 
speelveld, kapitaalkrachtige spelers in de vorm van grote 
bedrijven. Die zullen (...) een rol gaan spelen in de besluitvorming 
van de volksvertegenwoordiging", waarschuwde de krant. "Pim 
Fortuyn, kandidaat-lijsttrekker van Leefbaar Nederland, zegt bereid 
te zijn de grondpolitiek in Nederland na de verkiezingen drastisch 
te wijzigen, omdat hij acht miljoen gulden toegezegd heeft gekregen 
van enkele mensen uit de onroerendgoedwereld."

'Wie betaalt, bepaalt', heb ik altijd geleerd. We moeten nu niet 
opeens verbaasd opkijken van het feit dat het bedrijfsleven iets te 
zeggen wil hebben. Wereldwijd hebben we de verhoudingen het 
afgelopen decennium tenslotte drastisch omgedraaid: "Van de 100 
grootste economieën ter wereld zijn er 51 bedrijven en 49 nationale 
staten." 

Met die klaroenstoot begint de aanbevelingstekst op de achterkant 
van het boek 'The Silent Takeover' waarmee de Engelse Noreena Hertz 
de laatste maanden veel aandacht trok (zie ook onze rubriek 
LEESVOER op http://dnw.vpro.nl/leesvoer ). 

De staat, zo betoogt Hertz, heeft ons niet kunnen of willen 
beschermen tegen de oprukkende markt, de politiek heeft zich beetje 
bij beetje totaal afhankelijk gemaakt van externe geldstromen en de 
politieke democratie dreigt daarom ingeruild te worden voor een 
'corporate agenda'. 
Wij kunnen alleen nog stemmen aan de kassa en worden daar ook 
nadrukkelijk toe uitgenodigd, niet alleen door Ahold. In 'New Start 
Worship', een door de Church of England aanbevolen gebedenboek voor 
het nieuwe millennium, wordt het de schare van gelovigen als volgt 
meegegeven: "Where we shop, how we shop and what we buy is a living 
statement of what we believe.... Shopping which involves the shopper 
in making ethical and religious judgements may be nearer to the 
worship God requires than any number of pious prayers in church." 
Dat is pas echt godsdienst als opium voor het volk.

Het is elders natuurlijk altijd veel erger dan hier in onze rustige 
polder, vinden we zelf. Hoezo 'corporate agenda' in Nederland? Het 
Duitsland van Kohl, het Frankrijk van Elf-Aquitaine, Chirac en 
Strauss-Kahn, de corruptie in Japan, de uitpuilende 
verkiezingskassen in Amerika, om maar te zwijgen van Italiaanse 
toestanden (op een bepaald moment, begin negentiger jaren, liep er 
tegen 40% van de leden van het Italiaans parlement een onderzoek 
naar corruptie!), daar hebben wij toch geen last van?
Laten we onszelf niet voor de gek houden, we haasten ons om ook op 
dit punt in de pas te lopen met de grote jongens. Pim Fortuyn is 
geen rariteit, maar een tamelijk logisch gevolg van het feit dat 
bij ontstentenis van een inhoudelijk debat en de nadruk op 
compromissen, bij een beleid gericht op privatisering en 
terugtredende overheid, ook bij ons bedrijfsleven en politiek 
steeds dichter naar elkaar toe zijn gekropen. En ja, voor wat, 
hoort wat.

______________
ONDERNEMERS

In onze laatste uitzending "Naar vermogen", over 'nieuwe 
filantropen', kreeg maker Eugène Paashuis al te horen dat 
ondernemers de 21e eeuw gaan redden. Volgens Dik Bruinsma, 
Directeur-generaal voor de Buitenlandse Economische Betrekkingen, 
zullen ze dat niet alleen hier doen, maar ook in de derde wereld. 
De uitzending van komende maandag, "Ontwikkelingszaken", gaat over 
de beleidsomslag in de ontwikkelingssamenwerking, in jargon 
omschreven als 'van aid naar trade'. Als maker IJsbrand van Veelen 
vraagt of het nu wel zo verstandig is de ontwikkeling van de derde 
wereld aan het bedrijfsleven over te laten, riposteert Bruinsma 
met: "Aan wie wou U het anders overlaten?" En Minister Herfkens 
valt hem bij: "We moeten ondernemen tegen armoede". 

We moeten ondernemen, tegen wie of wat dan ook. Zoveel is 
duidelijk, dat is het nieuwe evangelie. De staat wil ons niet 
langer beschermen, de rijken zijn bereid een deel van de 
verantwoordelijkheden van de politiek over te nemen zolang ze 
kunnen doen wat ze willen en het bedrijfsleven bepaalt steeds vaker 
de publieke agenda. "The political state has become the corporate 
state", beweert Hertz, en in dat geval zijn we afhankelijk geworden 
van een bedrijfsleven dat dan natuurlijk nooit meer stoppen mag met 
het maken van winst. 

Geen wonder dat wanneer die nieuwste variant op de westerse 
beschaving bedreigd wordt, zoals na 11 september, ons niet gevraagd 
wordt ons leven te geven als soldaten, maar ons geld als 
consumenten. Als de Amerikanen stoppen met shoppen gaat de 
winstmachine haperen, stort de Amerikaanse economie in en wordt het 
hele 'project globalisering', de hele 'corporate state' bedreigd. 
"Wie niet voor ons is, is tegen ons", dreigt Bush, en van wie voor 
is wil hij geld zien, geen bloed.

Maar gijzelt Bush ons met dat dreigement niet net zo als Bin Laden 
de islam gijzelt? Als 'wij in het westen' ons bloed niet meer 
kunnen offeren, wie zijn we dan, waar horen we bij en waar vechten 
we voor? Of hebben we ons laten reduceren tot consumenten en valt 
er niet veel meer te winnen dan hier en daar wat korting? Kunnen we 
nog ontsnappen aan die 'global trap' die politiek en bedrijfsleven 
eendrachtig voor ons gespannen lijken te hebben? 
Daar liggen een paar hele grote vragen, over grote onderwerpen als 
onze collectieve identiteit, het functioneren van onze natiestaat, 
onze democratie en onze politiek agenda. Geen naargeestiger 
vooruitzicht daarom dan het feit dat je er gif op in kan nemen dat 
het de pion van de onroerendgoedwereld Pim Fortuyn zal zijn die op 
weg naar de verkiezingen het politiek debat in Nederland zal gaan 
beheersen. 


Tot maandag, 20.35 uur, Net3, in de nieuwe wereld van de 
ontwikkelingszaken,


George Brugmans
Eindredacteur

============================
Voor meer informatie kijk op onze website: http://dnw.vpro.nl *** 
Reacties zijn altijd welkom. U kunt ze sturen naar: dnw@vpro.nl of 
plaatsen in ons gastenboek op de website ***
 
aan- of afmeldingen voor deze elektronische nieuwsbrief: stuur een 
mailtje naar dnw-nieuwsbrief-request@vpro.nl (met respectievelijk 
subscribe / unsubscribe als subject, de rest van de mail moet leeg 
blijven)
______________________________________________________
* Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet
* toegestaan zonder toestemming. <nettime-nl> is een
* open en ongemodereerde mailinglist over net-kritiek.
* Meer info, archief & anderstalige edities:
* http://www.nettime.org/.
* Contact: Menno Grootveld (rabotnik@xs4all.nl).