[Nettime-nl] Een WOB verzoeken?

["Leon Kuunders" <leon@kuunders.info>]

Onderstaand het voorstel voor een nieuw te ontwikkelen web-dienst. 
Reacties, medestanders en sponsors zijn gevraagd!

cheers, Leon Kuunders, 0620 624 702, mailto:leon@kuunders.info

	####

::- Inleiding

Al enige jaren worden verzoeken in het kader van de Wet Openbaarheid Bestuur
(WOB) ingediend. Met deze wet kan inzage worden gevraagd, en gekregen, tot
informatie die gebruikt is/wordt voor het maken van (beleids)beslissingen
door de overheid. De WOB maakt bestuur transparanter en biedt een
democratische tegenhanger voor de vernetwerkte overheid.

Over deze wet is het nodige te doen geweest. Want werkt deze wet eigenlijk
wel? In de laatste evaluatie heet het eufemistisch "De geest van de wet en
de praktijk van de toepassing ervan liggen in de beleving van zowel de
overheid als de burger verder uit elkaar dan aanvaardbaar is." (KUB,
september 2004).

Een bekend probleem met de toepassing van de wet is de "kenbaarheid" van de
indiener van het verzoek. De indiener dient zich bekend te maken bij de
behandelaar. De huidige wet schrijft voor dat een verzoek ondertekent wordt
door een natuurlijk persoon of een rechtspersoon. De VVOJ, de Vereniging
Voor Onderzoeks Journalisten, schrijft dat indienen van een verzoek tot een
gebruskeerde relatie met de behandelaar (bijvoorbeeld een ministerie) kan
leiden. 

Is eenmaal bekend dat men een wobverzoek heeft ingediend, dan wordt toegang
tot informatie steeds moeilijker verkregen. Ook gebeurt het dat wobverzoeken
leiden tot argus ogen en argwaan: wie is die persoon die vraagt om
informatie? Verder gebeurt het dat informatie enkel wordt verleend aan
bepaalde aanvragers, waardoor de WOB specifieke belangenbehartiging wordt.
Weinig transparant en onwenselijk.


::- Verder

Een oplossing voor het kenbaarheids-probleem is het gebruik van een derde
partij: die dient namens aanvrager het verzoek in. Zo wordt voorkomen dat de
aanvrager zich kenbaar hoeft te maken aan de partij die het wobverzoek
behandelt.

Zonder voorkennis kan een wobverzoek niet worden ingediend. Dat lijkt
logisch, een wobverzoek dat in algemene termen vraagt aan "de overheid" om
een kopie van "alle documenten die in 2005 zijn en zullen worden gebruikt
voor het maken van (beleids)beslissingen" kan moeilijk worden ingewilligd.
Alleen hoe komt men aan die voorkennis?

Een bijkomend punt is dat een wobverzoek bij de juiste overheidsorganisatie
moet worden ingediend. Hoewel de wet voorziet in het doorsturen van
wobverzoeken kan een fout adres de doorlooptijd van het proces sterk
verlengen. De wet Wob gaat er van uit dat overheidsinformatie in principe
openbaar is, toch blijft voorkennis dus nodig. 


::- Het wobverzoek.nl

Het voorstel dat hier wordt gedaan heeft op bovenstaande zaken betrekking.
Het idee is middels een op te zetten website natuurlijke personen en
rechtspersonen de mogelijkheid te geven wobverzoeken in te dienen en daarbij
niet kenbaar te zijn. Verder biedt de site de mogelijkheid anoniem
informatie in te sturen die betrekking heeft op informatie (dossiers) die
kan, en zou moeten, worden opgevraagd.

De website geeft een overzicht van de verzoeken en de reactie van de
overheid en bouwt daardoor kennis op over wobabele informatie. Daarmee wordt
het functioneren van de overheid op punten inzichtelijk en transparanter,
zonder dat in het proces slachtoffers worden gemaakt.

Op verzoek van de indiener kan een embargo worden ingesteld bij het
publiceren van verkregen informatie. Te denken valt aan journalisten die
tijd nodig hebben voor een artikel.


::- Resumé

De wet Wob probeert de werking van de overheid transparanter en beter
controleerbaar te maken. Door informatie die gebruikt wordt voor
beleidsbeslissingen sneller en eenvoudiger vrij te geven. Evenwel loopt de
wet tegen een aantal problemen aan. 

Wobverzoek.nl helpt door de volgende punten mogelijk te maken:

1.	Niet kenbaar indienen van WOB-verzoeken 
2.	Anoniem melding doen van dossiers die middels WOB 
	zijn op te vragen 
3.	WOB-verzoeken en de reacties centraal publiceren 

Verder geeft de site een overzicht van e-mail/adressen van WOB
functionarissen bij overheidsorganisaties en de relevante informatie van de
wettekst en haar evaluaties.


::- Tot besluit

Onderstaand stuk uit 'Fringe Spitting' van Roger Vleugels: Wobben in een
bananenrepubliek

Utrecht, 30 maart - In Engeland waar pas sinds 1 januari 2005 een Freedom Of
Information Act (FOIA) bestaat zijn nu al meer documenten openbaar gemaakt
dan in 25 jaar Wobben in Nederland bij elkaar!

Om precies te zijn: meer dan 50.000 in twee maanden. In Nederland worden
rond de 1000 Wob-verzoeken per jaar ingediend bij landelijke overheden
waarvan globaal een derde wordt gehonoreerd.

In Bulgarije zijn enkele tientallen access professionals actief naast
tientallen journalisten die regelmatig Wobben. In Nederland zijn er hooguit
anderhalve access professional en misschien tien journalisten die ietwat
regelmatig Wobben.

In de VS zijn er op federaal niveau rond de 2,5 miljoen FOIA requests per
jaar, enkele tientallen in FOIA gespecialiseerde advocatenkantoren en zijn
er alleen al op federaal niveau rond de 5.200 ambtenaren belast met
uitvoering de FOIA.

In Nederland is er geen ministerie met meer dan 5 Wob-ambtenaren [eerste en
tweede lijn bij elkaar]. Overigens schatte minister Rood bij invoering van
de Wob, 25 jaar geleden, de behoefte aan Wob-ambtenaren op gemiddeld 50 per
ministerie.

In Belize en Letland wordt meer geWobd dan in Nederland. Ook op het gebied
van transparantie van bestuur is Nederland dus geen gidsland.

Hoopvol is dat de PvdA speelt met de gedachte de termijnoverschrijding bij
de beantwoording van Wobverzoeken een boete van 25 euro per dag op te
leggen.

De wettelijke maximumtermijn voor beantwoording van Wobverzoeken is 28
dagen; deze termijn wordt slechts in 4% van alle verzoeken gerespecteerd.

______________________________________________________
* Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet
* toegestaan zonder toestemming. <nettime-nl> is een
* open en ongemodereerde mailinglist over net-kritiek.
* Meer info, archief & anderstalige edities:
* http://www.nettime.org/.
* Contact: Menno Grootveld (rabotnik@xs4all.nl).