| sam nemeth on Tue, 8 Oct 2013 12:39:00 +0200 (CEST) |
[Date Prev] [Date Next] [Thread Prev] [Thread Next] [Date Index] [Thread Index]
| [Nettime-nl] Turtle 1: anatomie van een mislukt project |
Op het eerste gezicht een aardig idee: een Nederlandse kunstenaar, Melle Smets, geholpen door onderzoeker Joost van Onna, hebben een auto laten maken in een wijk in Ghana waar veel garages zitten. De opgegeven redenen: 'ik wilde weten hoe een auto werkt, in Europa kun je auto's alleen mbv computerprogrammeur repareren', waren niet opzienbarend, maar alla. Joost Conijn maakt ook zelf een vliegtuig en vliegt daarmee naar Afrika, heel legitiem.
Alleen was dit niet het verhaal waar ze de Afrikanen mee paaiden. Die dachten dat ze aan een echt model voor een Afrikaanse auto bouwden.
Het duo presenteerde de auto in Paradiso. Daar deden ze, overigens voor een overwegend blank publiek, er was niet één betrokken Afrikaan uitgenodigd, geholpen door bevriende filosoof Bram Esser en free lance journalist Tijs van den Boomen, het verhaal uit de doeken. In de vorm van een talkshow. Met amusementswaarde. Er werd met dédain over Ghanezen gesproken: die maakten er maar een bende van, en daar moesten zij dan een project mee zien te draaien. Dat al deze mensen voor niks meewerkten aan een prototype waarvan ze dachten dat het ze verder zou helpen maar uiteindelijk een kunstproject bleek, werd een voetnoot.
Wie de 'longread' -een uitgave van Fosfor- van Tijs van den Boomen erop naleest, komt tot de conclusie dat Smets met een web van lokale bazen heeft samengewerkt en daarbij voor de konsi koos die mot had met de lokale universiteit. Hierdoor konden ze vreemd genoeg wel van hun werkplaats gebruik maken, maar niet met studenten/docenten samenwerken. Het resultaat kan kort samengevat kan worden met: Afrikanen zijn onbetrouwbaar, we hebben gedaan wat we konden maar uiteindelijk is er een auto gemaakt die nauwelijks rijdt en de 'kennis' die met dit project is vergaard kon niet worden achtergelaten want Afrikanen schrijven nou eenmaal niks op. Dat er eventueel sprake kan zijn van een mislukt project, komt bij de makers niet op. Kunst kan niet mislukken.
De heren lieten trots zien hoe ze op de Ghanese nationale tv aankondigden dat deze auto zeker kans maakte om geëxporteerd te worden en de industrie in Ghana een boost kon geven. Ook in andere media -en de kunstenaar en onderzoeker gaven grif toe dat ze die gekocht hadden 'want zo gaat dat in Afrika'- deden ze uitspraken waarvan het waarheidsgehalte op zijn minst dubieus is. Zo beweerden ze op een nieuwssite dat de auto door de Nederlandse regering juichend was binnengehaald om de vernieuwende aspecten in het ontwerp.
Ook beweerden ze, zittend voor de auto -niet achtergelaten maar meegenomen, de Ghanezen met letterlijk lege handen achterlatend- dat ze geen technische tekeningen wilden maken. Zouden die Afrikanen toch niet snappen. En ze bleven er ook maar om zeuren. Begrepen onze manier van werken niet. Zij hadden moeten opschrijven wat ze zelf deden, wij niet. Informele economie hë .
Er was in Paradiso een meneer van de Rijksdienst voor het Wegverkeer die de auto niet eens op hun testcircuit wilde laten rijden, na tijdens een 'statische test' gecontateerd te hebben dat de remmen en stuurinrichting te onveilig waren.
Maar dus wel goed genoeg voor de Afrikanen, zeiden de heren, want dat gaat daar nou eenmaal zo. Die nemen het niet zo nauw.
Hoe het verder gaat, vroeg VPRO-interviewster Marcia Luyten, en de heren antwoordden dat ze op autobeurzen wilden gaan staan omdat er zo veel vernieuwende ideeën in het project zaten. Wel heel veel naïviteit om op een donderdagavond te verstouwen. Alsof er geen serieuze autoprojecten in Afrika ondernomen worden, er geen autoindustrie is in Afrika en er geen Afrikaanse auto-ontwerpers zijn en een kunstenaar uit Nederland, naar eigen zeggen gespeend van enige kennis van zaken, dit oplost. Het geheel ademde zo veel misplaatste bravoure en (ook mannelijk) chauvinisme dat ik erover op mijn website en Facebook postte. Dit leidde tot een uitgebreide discussie waarin ook door veel deelnemers geconcludeerd moest worden dat de heren de kluit belazerd hebben.
Nou wil ik ook nog wel aannemen dat dit met de beste bedoelingen gebeurd is, maar dat maakt het eigenlijk nog erger. Want dat zou betekenen dat er inmiddels een klimaat heerst waarin het normaal is om neerbuigend over buitenlanders te spreken en het ook heel vanzelfsprekend wordt gevonden om arme Afrikanen voor de gek te houden, met subtekst 'want zo zijn ze zelf ook'.
En het werd almaar erger. Op mijn Facebook pagina reageert initiatiefnemer van de Fosfor Longreads, Jeroen van Bergeijk, als volgt:
'Smets heeft drie maanden mijn zijn poten in de modder gestaan. Dan heeft iemand wel recht van spreken over hoe het er toe gaat in deze specifiek wijk. Meer heeft hij niet verteld. Zeker je kunt hem gebrek aan groter perspectief verwijten. Dat de Ghanezen het project alsmaar opblazen en groter maken (en keihard staan te liegen) dan kun je hem niet kwalijk nemen. Dit was een project waarin iedereen gelijkwaardig is ingestapt met hun eigen verwachtingen. De publicitaire waarde voor de wijk (Suame Magazine) is enorm geweest. Dus dat is er in ieder geval gewonnen. En ja het project is mislukt, als je kijkt naar de auto an sich. Daarom was die RDW meneer ook uitgenodigd. En we hadden graag een paar Ghanezen laten overkomen, maar dat konden wij, Smets en Paradiso niet bekostigen (los van alle praktische problemen)
Resumerend: hij noemt het project zelf dus wel mislukt en geeft daar de Ghanezen de schuld van. Ik heb Ghanezen niet zien liegen, Melle Smets wel, controleerbaar, keihard. Dat de Ghanezen dan denken dat er echt iets gaat gebeuren lijkt me niet zo raar. Jeroen zegt dat er 'gelijkwaardig' is ingestapt. Duh? De situatie van Smets en de Ghanezen is toch in niets gelijkwaardig? Typisch is dat, ook in de Longread, de bal maar steeds bij de Ghanezen wordt gelegd. Smets weigert een tekening te maken tot ver in het project en de Ghanezen wordt kwalijk genomen dat ze geen documentatie van het project hebben gemaakt. Ja, en dan staan ze met legen handen.
Interessant is ook dat hij het project mislukt noemt maar de auto, die dus door de RDW naar de schroothoop is verwezen niet. Waarom in Gods' naam? Ik vraag me af hoe de heren dat voor zichzelf verkopen: Paradiso vol met mensen halen om Halleluja te roepen terwijl je zelf denkt dat het project mislukt is. Affijn, de promo via de landelijke pers en tv is binnen, die hebben dit allemaal voor zoete koek geslikt en nu accepteren ze de sisser waarmee het afloopt. Subsidies binnen (oa Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten) en we gaan in ons dorp weer over tot de orde van de dag. Op naar het volgende exotistische project met een artistiek randje ten koste van een luie, domme bevolking.
______________________________________________________ * Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet * toegestaan zonder toestemming. <nettime-nl> is een * open en ongemodereerde mailinglist over net-kritiek. * Meer info, archief & anderstalige edities: * http://www.nettime.org/. * Contact: Menno Grootveld (rabotnik@xs4all.nl).