nettime-nl: Radio

[Remko Scha <Remko.Scha@let.uva.nl> (by way of Eric Kluitenberg)]

Voor een vrije ether.

Leven is communiceren. Een samenleving die uitgaat van gelijke rechten voor
allen, legt daarom geen willekeurige beperkingen op aan de vorm en de
inhoud van de informatie die vrije burgers onderling uitwisselen. De
Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, artikel 19, vermeldt de
". . .  freedom to seek, receive and impart information and ideas through
any media and regardless of frontiers." Om deze reden is er geen censuur op
telefoon-gesprekken of galerie-tentoonstellingen;  zijn er geen strenge
voorschriften die nageleefd moeten worden bij het bijeenroepen van
vergaderingen of het verspreiden van buurtkrantjes; is er geen
Staatsdrukkerij-monopolie; en bestaat er geen speciale politie-eenheid die
belast is met de opsporing van niet-geregistreerde laser-printers en
copieer-machines.

In een vrij land mogen we niet alleen zeggen en schrijven wat we willen, en
musiceren en schilderen wat we willen -- we worden ook niet belemmerd in
het toepassen van  technologische middelen om onze teksten, geluiden en
beelden een grotere verspreiding te geven. Iedereen mag naar eigen inzicht
gebruik maken van de mogelijkheden van drukpersen, printers, copieer- en
fax-machines, telefoon, audio- en video-recorders, CD-spelers,
geluidsversterkings-apparatuur, film- en dia-projektie, en computers. Als
de overheid zonder zeer goede motivatie willekeurige beperkingen aan zulke
communicatie-mogelijkheden zou opleggen, zou dat alom als verrassend en
verwerpelijk ervaren worden.

Maar er zijn uitzonderingen. Je kunt vragen stellen, bijvoorbeeld, over het
huidige beleid van overheid en telecommunicatie-industrie betreffende
nieuwe (en ten dele nog onbegrepen) media als internet, video-on-demand en
web-tv. Deze vragen laten we nu terzijde. We willen het nu hebben over een
"oud" medium dat met een ouderwets woord de "ether" genoemd wordt: zich
vrij in de ruimte voortplantende electromagnetische golven in het
freqentie-gebied van tientallen kiloHerz tot honderden Megaherz. Deze
golven kunnen gebruikt worden voor het uitzenden van allerlei soorten
informatie. Ze worden tegenwoordig bijvoorbeeld gebruikt voor televisie,
telefonie, en computer-communicatie. Maar een van de eerste en nog steeds
populairste toepsssingen van deze golven is de uitzending van
geluidssignalen: "radio".

Betreffende het gebruik van de ether voor radio-zenders voert de overheid
een merkwaardig restrictief beleid, dat erop gericht lijkt te zijn om te
voorkomen dat dit medium gebruikt zou kunnen worden voor communicatie
tussen mensen die elkaar iets willen laten horen. Het wordt de meeste
burgers de facto onmogelijk gemaakt een legale zender te beginnen die b.v.
een stad van onafhankelijk nieuws of niet-commerciële muziek voorziet.
Iemand die dat zou willen moet om te beginnen een frequentie toegewezen
krijgen -- en steeds vaker moeten daar aanzienlijke bedragen voor
neergeteld worden. En vervolgens wordt zo'n "zendgemachtigde"  dan
verplicht om voor zijn technische voorzieningen gebruik te maken van het
staatsmonopoliebedrijf  Nozema. Dit bedrijf rekent voor het onderhoud  van
een radio-zender vijftigduizend gulden per jaar, terwijl in België of
Engeland de aankoop-prijs  van net zo'n zender (d.w.z. van een veilige,
goed afgeregelde, officieel goedgekeurde zender) slechts tweeduizend gulden
bedraagt.

De "Engelen-zender" van Moniek Toebosch (een legale zender met een zeer
klein bereik, die enkele jaren geleden als "radio-kunstwerk" op de
Afsluitdijk werd geplaatst) zal waarschijnlijk binnenkort ophouden te
bestaan, omdat het geld voor het Nozema-onderhoud niet meer opgebracht kan
worden.

Er is genoeg ruimte beschikbaar in de ether. Binnenkort wordt door de
toepassing van digitale technieken het aantal bruikbare radio-frequenties
zes keer zo groot als het nu is. Technisch gesproken zou radio nu een
ongekend populair medium kunnen worden; allerlei groepen en individuele
personen zouden het op grote schaal kunnen gaan gebruiken om kwaliteit,
diversiteit en expressie toe te voegen aan het saaie en uniforme
media-landschap waar we nu naar zitten te kijken. Maar de overheid maakt
dit zonder enige rechtvaardiging financieel onmogelijk.

Alleen commerciële zenders met voorspelbare muziek en even voorspelbare
reklame-boodschappen kunnen in het huidige overheidsbeleid overleven. In
Amsterdam, bijvoorbeeld, is nog één radio-station waar een normaal
ontwikkeld mens met enig plezier naar kan luisteren: Radio 100, op 99.3 MHz
in de vrije ether. Dit is een illegaal station dat draaiend gehouden wordt
door de vrije tijd en de zakcenten van enkele tientallen krakers, musici,
kunstenaars, DJ's en grammofoonplaten-hobbyisten. Die maken met zijn allen
24 uur per dag uitstekende programma's waarin alle soorten muziek ter
wereld na elkaar (en soms gelijktijdig) te horen zijn. Maar de overheid is
in de randstad bezig om één voor één alle illegale stations uit de lucht te
halen, teneinde alle ether-frequenties te verkopen aan goed-betalende
commerciële stations die allemaal dezelfde domme muziek draaien. Als het
huidige overheidsbeleid voortgezet wordt, zal Radio 100 binnenkort ook
verdwijnen, en dan kan iedereen in Amsterdam zijn radio wel in de gracht
gooien.

Het is tijd voor een radikaal ander media-beleid. Ether is geen
handelswaar. De ether moet beschikbaar gemaakt worden als
communicatiemiddel voor mensen die elkaar iets mede te delen hebben. Alle
mensen hebben onvervreemdbare gelijke rechten op hun aandeel in de totaal
beschikbare bandbreedte. Reklame in de ether moet volledig afgeschaft
worden.

Vooruitlopend op dit nieuwe beleid zullen wij overal in het land illegale
kunst-zenders plaatsen die 24 uur per dag een ander geluid laten horen. Wij
beginnen hiermee nu bij Galerie Niggendijker in Groningen. Vervolgens gaan
we verder in Utrecht (op de Dom-toren), en in Amsterdam (op het Stedelijk
Museum).

				Arthur Elsenaar en Remko Scha

				Institute of Artificial Art
				Radio Department




Betaal geen kijk- en luistergeld!


--
* Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet toegestaan zonder
* toestemming. <nettime-nl> is een gesloten en gemodereerde mailinglist
* over net-kritiek. Meer info: list@dds.nl met 'info nettime-nl' in de
* tekst v/d email. Archief: http://www.factory.org/nettime-nl. Contact:
* nettime-nl-owner@dds.nl. Int. editie: http://www.desk.nl/~nettime.