nettime-nl: Silicon Valley en de Maakbare Samenleving

(Als het de Nettine leden niet verveelt, weer een narrig stukje over ambtenaren en bankiers die willen ondernemen)

We hebben er 20 jaar over gedaan om afscheid te nemen van het idee dat de samenleving maakbaar zou zijn. Ook uit de algemene visie van het ministerie van Economische Zaken blijkt duidelijk, dat zij niet van plan is de rol van marktpartijen op zich te nemen en dat zij zich zal beperken tot het scheppen van randvoorwaarden voor goede marktwerking en in geval van nood inspelen op marktimperfecties.

Deze visie getuigt van veel inzicht in de werking en de kracht van de markt. Waarom wordt deze visie dan verlaten zodra de blik op het succes van "Silicon Valley" valt? Ambitieuze ambtenaren en bankiers tuimelen over elkaar heen met initiatieven om in Nederland ook "iets dergelijks" van de grond te krijgen, in de hoop dat het succes ook op hen af zal stralen.

Heel lovenswaardig allemaal. Een successtory als in Silicon Valley is goed voor de vaderlandse economie en vooral goed voor de economische dynamiek in het MKB. Het zou de concurrentiepositie van Nederland bijzonder versterken.

Inmiddels zijn er al diverse initiatieven ontwikkeld. Er zijn enkele Technostarters-fondsen opgezet, er ligt een "Environmental Technology Valley" bij Apeldoorn, we hebben ook al gehoord van een "Composite Valley" in de buurt van Den Haag en van een "Silicon Polder Fund" op de Veluwe. De meeste van deze initiatieven komen tot stand door massieve geldinjecties van de overheid.

Bestuurders, ambtenaren en bankiers zijn het over één ding roerend eens: De Nederlandse versie van Silicon Valley MOET er komen. Er is helaas één probleem; de reguliere kapitaalverschaffers kunnen geen starters financieren. Het afbreukrisico voor banken en participatiemaatschappijen op starters en snelle groeiers is zo hoog, dat op deze participaties per saldo een negatief rendement behaald wordt (bron: NVP).

Wat is het alternatief? De risico’s van de banken en participatiemaatschappijen afdekken met geld van de belastingbetaler? Of de overheid zelf laten participeren in starters. Beide opties getuigen van het idee dat ontwikkelingen in de markt via een tegennatuurlijke weg tot stand gebracht kunnen worden. Een idee uit de jaren ´70 dat toen leidde tot hoge inflatie en economische crisis. Directe participaties door de overheid zijn helemaal van de zotte. Tenzij men van mening is dat de overheid veel beter in staat is te participeren in startende ondernemingen dan de (zgn. daarin gespecialiseerde) participatiemaatschappijen.

Mag ik de dames en heren uit de droom helpen? Silicon Valley is niet gebouwd door ambtenaren of bankiers. Sterker nog, in den beginne zagen deze partijen de ontwikkelingen in Silicon Valley niet eens zitten. Nu proberen overheden inderdaad het succes van Silicon Valley naar zich toe te trekken en probeert ook de Venture Capital markt een graantje mee te pikken.

Silicon Valley is ontstaan door een handvol pionierende ondernemers die daar, hoofdzakelijk op eigen kracht, onder de Californische zon mooie dingen maakten, die zij met succes wisten te verkopen. Hun succes trok andere pioniers aan. Het geld dat zij in de IT verdienden werd meteen geherinvesteerd in de eigen onderneming of die van anderen die zich met soortgelijke activiteiten bezighielden. Die pioniers hebben geen verstand van beleggingen of fiscaliteiten. Ze hebben maar van twee dingen verstand; solderen en programmeren.

De door de pioniers gefinancierde bedrijven verdienen ook weer geld. Dit geld wordt ook weer geherinvesteerd. Zo ontstaat een cumulatie van ondernemend vermogen en kennis, die een geweldig vruchtbare voedingsbodem vormt voor nieuwe bedrijven.

Behalve geld, blijkt een startende ondernemer vooral behoefte te hebben aan kennis, een netwerk en (morele) ondersteuning. (ex)Ondernemers, of Informal Investors, zijn hier heel handig in. Ze loodsen de ondernemers door de moeilijke startfase heen en zeuren niet om rendement. Door hun aanpak boeken ZIJ wel succes met hun participaties in startende ondernemingen.

DUS: Laat de ontwikkeling van de Nederlandse Siliconen Vallei over aan de daartoe geëquipeerde marktpartijen. Er zijn in Nederland enkele tientallen (ex)ondernemers die veel geld verdiend hebben in de IT. Het gaat hier om meerdere honderden miljoenen aan beschikbaar risicodragend vermogen. Desgevraagd is het merendeel van deze investeerders van harte bereid (een deel van) zijn vermogen te steken in nieuwe initiatieven op het gebied van de communicatie en informatietechnologie. De overheid kan zich dan beperken tot het scheppen van randvoorwaarden en het oplossen van kleine marktimperfecties. De Nederlandse Informals hebben maar een klein zetje nodig om in beweging te komen en de Siliconen Vallei is geboren ZONDER noemenswaardige belasting van de overheidsbegroting.

Wie neemt het initiatief?

Ik hoor het wel,

Vriendelijke groeten,

Nils de Witte