[Nettime-nl] It's the energy, stupid!

["Leon Kuunders" <leon@kuunders.info>]

De heersende elite in het westen neemt de bedreiging van 
terroristen als uitgangspunt voor beleidsbeslissingen. Dat 
ze daarmee blijk geven van dubieuze doelstellingen is tot 
daar aan toe (zie "The Power of Nightmares"). Dat er 
nagenoeg geen aandacht wordt besteed aan energie is echter 
zeer gevaarlijk. Want het energieprobleem staat op het punt 
het veiligheidsprobleem te vermorzelen.


Het energie probleem

De wereld is volledig afhankelijk van energie. We hebben 
energie nodig voor transport (auto's, vliegtuigen, 
vrachtwagens, treinen), voor het verbouwen van voedsel, voor 
het fabriceren van goederen. Energie is de basis van alles, 
en onmisbaar voor ons overleven.

De primaire bron voor energie is olie. Deze vorm van energie 
zit in bijna alles dat wij gebruiken. Met 70% van de 
olie wordt transport van mensen en goederen mogelijk 
gemaakt. De overige 30% wordt gebruikt als grondstof voor 
producten.

De energie, in de vorm van steenkool, gas en olie, wordt 
over grote afstanden getransporteerd. Op een overzicht van 
de World Energy Council valt deze grote afhankelijkheid te 
zien. 


Waar is de olie?

Van de nu bekende reserve aan olie, bevatten de olievelden 
in het midden-oosten 65%. Zuid-Amerika en Eurazië bevatten 
samen bijna 20%. De rest is verdeeld over Amerika, Afrika en 
Austrazië.


Olie ontdekken?

De olie die we nu gebruiken komt voor een vijfde uit de tien 
grootste olie velden. De 500 grootste olievelden zorgen 
samen voor twee derde van het totaal aan productie. Van alle 
olievelden die nu nog worden gebruikt is 80% voor 1970 
ontdekt. Deze olievelden raken leeg. En ondanks de 
technologische vooruitgang worden er steeds minder 
olievelden ontdekt. We zoeken beter, maar vinden steeds 
minder.

Dat betekent dat we het moeten doen met de olievelden die 
we nu kennen.


Behoefte en prijzen

De energiebehoefte wordt alsmaar groter. In 1999 schreef het 
Sociaal Cultureel Planbureau dat de energie behoefte van 
nederlandse huishoudens scherp was gestegen. In het 
onderzoek werd onderscheid gemaakt tussen de directe 
(electriciteit, gas en autobrandstof) en de indirecte 
energiebehoefte. De directe behoefte steeg tussen 1986 en 
1995 met bijna 20%. Verder is sinds 1995 is het gebruik van 
energie niet veel efficienter geworden.

Het Energie Onderzoekscentrum Nederland (ECN) onderzoekt de 
ontwikkeling van de energiemarkt en voorspelt in een rapport 
dat de prijs van energie in de komende 15 jaar met minimaal 
30% stijgt. Bijzondere omstandigheden, zoals een sterk 
afnemende productie, zijn in die prijsverhoging niet 
meegenomen.

Verder gaat het ECN er vanuit dat de prijs van aardgas tot 
aan 2020 met ongeveer 25% zal stijgen. Omdat de gasprijs tot 
2010 nog sterk gekoppeld is aan de olieprijs, verwijst 
ECN naar de markt voor future olie-contracten. De relatief 
kleinere toename in de prijs voor die contracten op de 
langere termijn, is voor hen reden te concluderen dat de 
markt verwacht dat de prijzen op de langere termijn zullen 
dalen. Andere verklaringen voor die prijsontwikkeling worden 
door ECN niet gegeven.


Olie voorraad en productie

Het probleem van de oliegigant Shell (het te hoog inschatten 
van de voorraden olie) is ook een probleem van Opec en 
andere organisaties. De olievoorraden zijn consequent te 
hoog ingeschat. De sussende woorden van de Saudische 
regering (de productie zal worden verhoogd om aan de 
toenemende vraag te voldoen) ten spijt: daarmee wordt geen 
olie gevonden, alleen meer geproduceerd uit bestaande 
bronnen. 

Zonder nieuwe voorraden wil die productieverhoging 
zeggen dat de olie eerder op is.


Alternatieven?

De behoefte aan olie is enorm groot. De primaire reden 
daarvoor is dat olie de beste kwaliteit/prijs verhouding 
voor energiewinning heeft. Het kost dus relatief weinig 
energie om olie te winnen.

Olie-vervangers zijn er niet. Waterstof bijvoorbeeld, moet 
worden gemaakt. Waterstof is een transportmechanisme voor 
energie, maar bevat zelf bijna geen energie. Zonne- en 
windenergie kunnen gezamelijk ongeveer 0,01% van de totale 
wereldwijde energiebehoefte dekken. Kernenergie stuit op 
grote weerstand bij het publiek en is potentieel zeer 
gevaarlijk.

Het vervangen van motoren in auto's, vrachtwagens en 
vliegtuigen, zodat deze op andere energie werken dan de nu 
gebruikte brandstof is onbegonnen werk.

Verder is het winnen van de ene of de andere energiebron 
sterk afhankelijk van andere energiebronnen. Zonder diesel 
geen kolentransport. Zonder electriciteit geen aardgas.

Bedenk dat als één soort energie schaars wordt, de 
andere soorten dat ook doen. Een gevolg van de migratie van 
gebieden en energiesoorten met schaarste naar energie rijke 
plaatsen en bronnen.


Het valt wel mee ...

De overheersende gedachte bij beleidsmakers en publiek is 
dat het wel meevalt. De laatste 100 jaar is er immers genoeg 
energie geweest! Sommigen geloven dat nieuwe technologische 
vindingen het probleem zullen oplossen. Anderen denken dat 
die vindingen allang gedaan zijn en tot nu toe verborgen 
worden gehouden. Weer andere partijen hebben zo'n grote 
belangen in de huidige status-quo dat ze niet geïnteresseerd 
zijn in oplossingen.

De goederen die we nu kopen in de winkel worden voor het 
overgrote deel ergens anders gemaakt. Transportkosten maken 
dus een substantieel deel uit van de prijs. Duurdere 
brandstof betekent dus duurdere prijzen. Samen met hogere 
kosten voor het importeren van energie betekent dit een 
aanslag op de economie.


Maatschappij en voedsel

Electriciteit is het zenuwstelsel van onze maatschappij. Dit 
komt onder meer door het toenemende gebruik van computers. 
Een overgrote deel van de machtspositie van de overheid 
is gebaseerd op electriciteit. De behoefte aan electriciteit 
groeit, terwijl de energiebronnen waarmee die electriciteit 
kan worden gemaakt verder afnemen.

Door de steeds verdere specialisering van competenties zijn 
landen niet langer zelfvoorzienend. In de supermarkten 
vinden we dan ook boontjes uit Nigeria, naast aardappels uit 
Egypte en brood uit Duitsland. Om één calorie graan te 
krijgen, bijvoorbeeld in de vorm van brood, zijn 3 tot 10 
calorieën fossiele brandstof nodig!

De tijd dat we het eigen volk konden voeden is allang voorbij.


Hoe verder?

De berichtgeving rondom energie voorziening blijft op dit 
moment beperkt tot de korte termijn visie. Nog steeds is de 
heersende opvatting dat het allemaal wel los zal lopen. Het 
is belangrijk om in te zien dat dit niet het geval is.

Nog niet eerder in de historie is het mogelijk geweest de 
toekomst op macroniveau zo goed in te schatten als nu het 
geval. De energievoorraden in de vorm van olie en gas raken 
op.

Het energieprobleem is onlosmakelijk verbonden met de manier 
waarop onze maatschappij is ingericht. 

Als nieuwe energiebronnen worden gevonden, dan zal de 
verschuiving in het gebruik van de ene soort naar de andere 
een enorme hoeveelheid tijd en geld kosten.

De prognoses gegevn aan dat rond 2050 de bekende energiebronnen 
nog slechts op 10% van de huidige capaciteit draaien. Bedenk 
maar eens wat het betekent om slechts 1 dag per week de 
verwarming aan te kunnen zetten, zodat de kinderen 
klappertandend wachten tot er op de deur geklopt wordt.

Het is tijd voor aandacht.


Leon Kuunders

--
Gebaseerd op
http://www.renewableenergy.org.nz/resources/oilcrash/RunningOnEmptyNZ.ppt

______________________________________________________
* Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet
* toegestaan zonder toestemming. <nettime-nl> is een
* open en ongemodereerde mailinglist over net-kritiek.
* Meer info, archief & anderstalige edities:
* http://www.nettime.org/.
* Contact: Menno Grootveld (rabotnik@xs4all.nl).